3	Τυπολογία
8	Πολυκατοικία
9	Κατοίκηση
7	Στοιχεία Κατοίκησης - Πρόγραμμα
5	Υπαίθριος Χώρος
2	Κατοικία - Κοινωνικές Τάξεις
1	Μεταβολή - Ευελιξία
6	Σχεδιαστική Μεθοδολογία
4	Παραδείγματα Μεταβολής

CategoryID: 1	Μεταβολή - Ευελιξία
ReferenceID: 6 Habraken N. J., Boekholt J.T., Thijssen A.P., Dinjens P.J.M.	Δομή Υποστήριξης και Αποσπούμενες Μονάδες - Μέθοδος Σχεδιασμού
DataID: 1    σ. 7-17	Μέθοδος σχεδιασμού κατοικιών με δυνατότητα προσαρμογής βάση των "δομών υποστήριξης" (supports) και των "αποσπάσιμων μονάδων" (detachable units). (SAR: Stichting Architecten Research) 1964 Ολλανδία. Το κτίριο αποτελείται από δύο βασικές περιοχές όπου η διαδικασία λήψης αποφάσεων διαφοροποιείται. Η μία περιοχή ανήκει μέσα στην αρμοδιότητα του μεμονωμένου κάτοικου και επομένως μπορεί να επέμβει και να μεταβάλλει τον χώρο του. Η άλλη περιοχή ανήκει σε ένα ευρύτερο σύνολο το οποίο είναι αρμόδιο να αποφασίζει για μεταβολές. Ο SAR δίνει την δυνατότητα για ιδιωτική πρωτοβουλία και προσαρμογή σε πυκνές δομές κατοίκησης με περιορισμένο χώρο. Κάθε κτίριο περιλαμβάνει κάποιες μονάδες κατοίκησης όπου μπορούν να προσαρμοστούν μεμονωμένα στις ανάγκες των χρηστών στο πέρασμα του χρόνου. Παραδοσιακά ο σχεδιασμός πολυκατοικιών βασίζεται στον σχεδιασμό της μονάδας η οποία μετά επαναλαμβάνεται για να δώσει μία κτιριακή δομή. Η σχεδιαστική μεθοδολογία του SAR βασίζεται στην δημιουργία μίας δομής υποστήριξης με υψηλό δυναμικό μεταβλητότητας των κατόψεων της μονάδας στο πέρασμα του χρόνου. Η τελική κάτοψη δεν είναι προκαθορισμένη. Η διαδικασία παραγωγής δομών υποστήριξης και αποσπούμενων μονάδων δημιουργεί δύο προβληματισμούς. Το ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (problem of evaluation): η αξιολόγηση της δομής υποστήριξης γίνεται με βάση το δυναμικό προσαρμογής σε αυτή μονάδων κατοίκησης που να ικανοποιούν τις διαφορετικές ατομικές ανάγκες των χρηστών στο πέρασμα του χρόνου. Η μέθοδος αυτή προτείνει ένα συστηματικό τρόπο λύσης όπου παράγεται μία σειρά πιθανών μονάδων (τύπων) βάσει γενικών κριτηρίων. Το ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ (problem of coordination): Υπάρχουν δύο παραγωγικές διαδικασίες οι οποίες λειτουργούν ανεξάρτητα αλλά παράλληλα, μία για την δομή υποστήριξης και μία για τα αποσπούμενες μονάδες, οι οποίες πρέπει να μπορούν να παράγουν συμβατά μεταξύ τους συστήματα. Με την μέθοδο αυτή ο σχεδιασμός είναι η διαδικασία λήψης αποφάσεων που οδηγεί στην κατασκευασμένη μορφή (built form), ενώ τα κριτήρια βασίζονται στο βαθμό τεχνικής και οικονομικής δυνατότητας και προσαρμοστικότητας στην χρήση.
ReferenceID: 7 Φατούρος Δ. Α.	Ορισμός της Μεταβολής
DataID: 33    σ.	Η μεταβολή στην αρχιτεκτονική αποτελεί μέρος της οργάνωσης των αναγκών στο φυσικό περιβάλλον. Η μεταβολή είναι θέμα τάξης οργάνωσης. Η μεταβολή δείχνει την άμεση σχέση του έργου με τον άνθρωπό. Η μεταβολή είναι αύξηση, μείωση ή και τα δύο συγχρόνως και ασκείται σε μία "ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ". Μια κατάσταση που δεν έχει υποστεί ακόμη μεταβολές είναι ΑΡΧΙΚΗ και θεωρείται ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ. Ενώ οι καταστάσεις που προκύπτουν από τις μεταβολές ονομάζονται ΥΣΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ (δευτερογενείς, τριτογενείς κ.λ.π.). Η μεταβολή μιας κατάστασης μπορεί να είναι: (α) Η αναδόμηση μιας κατάστασης: δηλαδή η αύξηση ή ελάττωση κάποιον στοιχείων της ίδιας κατάστασης ή η χρησιμοποίηση των ίδιων στοιχείων άλλα με μια άλλη οργάνωση. Για παράδειγμα, η μεταβολή της διάταξης των επίπλων ενός χώρου επαναπροσδιορίζει τις επιμέρους επιφάνειες των διαφόρων χρήσεων χωρίς να υπάρχει μεταβολή στην επιφάνεια του συνολικού χώρου. (β) Η προσθήκη στοιχείων στην κατάσταση. (γ) Η αφαίρεση στοιχείων στην κατάσταση. (δ) Οι συνδυασμοί των α, β, γ. Η κατηγορία μεταβολών όπου διατηρείται το ίδιο συνολικά μέγεθος ονομάζεται ΠΟΙΟΤΙΚΗ. Ενώ η κατηγορία μεταβολών όπου αυξάνεται ή μειώνεται το συνολικό αρχικό μέγεθος ονομάζεται ΠΟΣΟΤΙΚΗ. Ο διαχωρισμός αυτός των μεταβολών δεν είναι πάντα σωστός μια και είναι δυνατόν μια ποσοτική μεταβολή να είναι και ποιοτική. Θεωρώντας όλες τις μεταβολές ποσοτικές τις χωρίζουμε σε αυτές που συμβαίνουν εσωτερικά και σε αυτές που συμβαίνουν εξωτερικά ως προς τα όρια του περιβάλλοντος. Έτσι χρησιμοποιείται ο όρος μεταβολή με τις διακρίσεις ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ και ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ. Κάθε εξωτερική μεταβολή είναι και εσωτερική αφού οποιαδήποτε αύξηση ή μείωση στα όρια του περιβάλλοντος μεταβάλλει τις σχέσεις στις εσωτερικές ποσότητες. Κάθε εσωτερική μεταβολή δεν είναι και εξωτερική. Κάθε μεταβολή είναι συσχετισμένη με την τεχνολογία. Η ιδιότητα που δίνει η τεχνολογία είναι η ΜΟΝΙΜΟΤΗΤΑ μιας κατάστασης ή Ο ΒΑΘΜΟΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΤΗΣ. Για παράδειγμα η κατασκευή προσδιορίζει αν μπορεί ή δεν μπορεί να μεταβληθεί ένας τοίχος, μπορεί να διατηρηθεί ή να καταργηθεί ή μια μεγάλη περιοχή να διαιρεθεί - κατατμηθεί, ένα άνοιγμα να γεφυρωθεί κ.λ.π. Η μονιμότητα διακρίνεται σε ΦΑΙΝΟΜΕΝΗ και ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ. Η κατάσταση μπορεί να είναι ΜΟΝΙΜΗ ή ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ. Η μόνιμη κατάσταση είναι κατ' αρχήν αδύνατο να υποστεί η ίδια μεταβολή. Δηλαδή, δεν ήταν προγραμματισμένη για μεταβολή αλλά μπορεί να υποστεί μεταβολές "εκτός προγράμματος" (αναπάντεχες). Η προσωρινή κατάσταση (μη μόνιμη) ένια η τοποθέτηση ενός επίπλου ή η δημιουργία ενός οικισμού με περιορισμένο χρόνο χρήσης. Η ιδιότητα της διάρκειας της κατάστασης έμμεσα παρουσιάζει τον χρόνο στα θέματα της μεταβολής. Η αίσθηση μεταξύ του ανθεκτικού και του εποχικού. Απροβλεψημότητα του σαφούς και ακριβούς αποτελέσματος της μεταβολής. Κάθε μεταβολή είναι ΠΡΟΒΛΕΨΙΜΗ ή ΑΡΟΒΛΕΠΤΗ ως προς την δυνατότητα ή κατεύθυνση που μπορεί να πάρει. Μια μεταβολή μπορεί να είναι ΠΑΡΑΛΟΓΗ. Στις μεταβολές που καταγράφονται σε ένα περιβάλλον δεν συμπεριλαμβάνονται μεταβολές που γίνονται κατά τη διάρκεια μιας ημέρας όπως η αλλαγή φωτισμού, μεταβολή ενδυμασίας, μεταβολή των περιπτέρων πώλησης εφημερίδων. Το γεγονός της μεταβολής έχει ιδιαίτερη θέση στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι επιστήμες της ανθρώπινης συμπεριφοράς δείχνουν την σημασία της περιέργειας και του καινούργιου (μελέτη του Berlyne) και την εντάσσουν στους μηχανισμούς εκείνους του περιβάλλοντος που το εξηγούν σαν ένα πεδίο εκμάθησης.
ReferenceID: 7 Φατούρος Δ. Α.	Βαθμός Ελευθερίας Μεταβολής
DataID: 34    σ.	Ο βαθμός ελευθερίας μεταβολής εξαρτάται από τις ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ μεταβολής που επιτρέπει η κατάσταση. Οι δυνατότητες μπορεί να είναι εσωτερικές ή εξωτερικές μεταβολές. Οι ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ είναι αρνητική έκφραση των δυνατοτήτων και κατατάσσονται σε: (α) Αλληλεπιδράσεις των μεταβολών, (β) Κανονισμοί διαφόρων στόχων ( οικοδομικοί, νομικοί κ.λ.π.), (γ) Τεχνολογικοί, (δ) Οικοδομικοί, (ε) Απαιτήσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς στο άτομο ή στην ομάδα. Για παράδειγμα, η διαίρεση ενός χώρου είναι δυνατή τεχνολογικά και γεωμετρικά αλλά το αποτέλεσμα να μην επιτρέπει την διαβίωση των ανθρώπων. (1) Αν και πόσο μια αρχική κατάσταση ή μια κατάσταση - φάση μεταβολής μπορεί να δείχνει ότι περιμένει μια μεταβολή ή ότι είναι ατελείωτη. Κάθε κατάσταση πρέπει να έχει πληρότητα σε όλα τα στοιχεία της. Ισχύει και το αντιδιαμετρικό ερώτημα αν μία υστερογενής κατάσταση μπορεί να δείχνει ότι έχουν προστεθεί στοιχεία. (2) Μετά από μία μεταβολή πρέπει ή όχι να αναγνωρίζεται η νέα κατάσταση σαν συνέχεια ή συνέπεια της πρωτογενούς; Χρειάζεται να οριστούν νόμοι ποσοτικών σχέσεων των διαφορετικών συστημάτων μεταξύ τους και με το σύστημα του περιβάλλοντος. Οι νόμοι αυτοί πρέπει να είναι οι ίδιοι και για την περίπτωση της σύστασης του πρωτογενούς συστήματος. Δηλαδή ισχύει η ίδια δυνατότητα παρουσίας ενός εκτός συστήματος στοιχείου σ' ένα σύνολο στην αρχική του κατάσταση όσο και στην τελική μεταβληθείσα κατάσταση. Η μεταβολή της απλής μονόχωρης κατοικίας σε κατοικία με δύο ή περισσότερους χώρους ακολουθεί το ίδιο σύστημα με την αρχική κατάσταση. Οι παραπάνω παρατηρήσεις δεν συμπεριλαμβάνουν την περίπτωση της προσθήκης νέας χρήσης όπου η εξέλιξη του πρωτογενούς συστήματος εξαρτάται και από νέα στοιχεία τα οποία είναι ξένα και απρόβλεπτα.
ReferenceID: 22 Baudoui R.	Ιστορική Αναδρομή
DataID: 15    σ. 51-52	Το πρόβλημα προσαρμογής της κατοικίας στον τρόπο ζωής των κατοίκων κυριαρχεί στην ιστορία της κατοικίας από το 1930 μέχρι σήμερα. Αυτό μεταφράσθηκε σε προβληματισμό πάνω στην ευελιξία της κατοικίας. Το 1930 η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία της κατοικίας σχετίζονται με τον προβληματισμό της "ελάχιστης κατοικίας". Μεταξύ 1940-1950 ο προβληματισμός αυτός χάνει την σημασία του μπροστά στην αναγκαιότητα γρήγορης στέγασης των αστέγων του πολέμου. Η αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού βασίζεται σε έναν ορθολογισμό και ένα τυποποιημένο πρότυπο κατασκευαστικών στοιχείων όπου παράγονται σειρές τύπων του μοντέλου "κατοικία κύτταρο". Ο προβληματισμός πάνω στην ευελιξία της κατοικίας ξαναρχίζει στα τέλη του '60. Η έμφαση στην ποιότητα ζωής και στην αναγκαιότητα εναρμόνισης των σχέσεων του ανθρώπου προς το περιβάλλον οδηγούν σ' έναν προβληματισμό πάνω στις συνθήκες προσαρμογής της κατοικίας στους καινούργιους τρόπους ζωής που έχουν την δυνατότητα να επανεγγράψουν το άτομο "στη συνέχεια της ζωής ή στη συνέχεια του χώρου". Η ευελιξία της κατοικίας αφορά τον τομέα της κατοικίας αυτής καθ' αυτής, καθώς και τις συνθήκες μιας συλλογικής κοινωνικότητας (κατοικία - κέλυφος).
ReferenceID: 22 Baudoui R.	Η Ευελιξία της Ελάχιστης Κατοικίας
DataID: 16    σ. 52-54	Στις εργατικές πόλεις της βιομηχανικής επανάστασης το πρόβλημα της ευελιξίας είχε προσεγγιστεί με την κατοικία τύπου "μονοκατοικία - περίπτερο με μικρό κήπο". Ο τύπος αυτός προοριζόταν για νέο ζευγάρι χωρίς παιδί και προέβλεπε δύο επιπλέον δωμάτια για την αύξηση της οικογένειας. Το μοντέλο αυτό δεν προβάλει μια ευέλικτη κατοικία αλλά δημιουργεί τις συνθήκες διεύρυνσης της οικογένειας. Με την εμφάνιση του Μοντέρνου Κινήματος η ευελιξία της κατοικίας αποκτά θεωρητικό προβληματισμό και εκφράζεται με την ανάλυση των συνθηκών προσαρμογής της παραδοσιακής κατοικίας σε καινούργιους κατασκευαστικούς κανόνες, που να λαμβάνουν υπόψη τον "βιολογικό χαρακτήρα της κατοικίας". Με ελεύθερη διάταξη (Le Corbusier, πέντε σημεία μίας νέας αρχιτεκτονικής) η αρχιτεκτονική της κατοικίας μπορεί να βασιστεί στο πραγματικό εύρος μιας οικιακής εκμετάλλευσης. "Η οικιακή εκμετάλλευση αποτελείται από μία σειρά ακριβώς καθορισμένων λειτουργιών. Η σειρά αυτών των λειτουργιών δημιουργεί ένα φαινόμενο ροής. Η συνέχεια αυτών των λειτουργιών καθορίζεται σύμφωνα με μία λογική πιο πολύ βιολογικού παρά γεωμετρικού χαρακτήρα". Το ελεύθερο σχέδιο ελαχιστοποιεί τα κατασκευαστικά στοιχεία και μεγιστοποιεί τα τυποποιημένα στοιχεία προσαρμοστικότητας: χωρίσματα, γυάλινα πανό, υδραυλικές εγκαταστάσεις κλπ. Ο Le Corbusier επανεξετάζοντας τους προβληματισμούς του στα πέντε σημεία της νέα αρχιτεκτονικής προσαρμοσμένης στην ανάδειξη της κατοικίας - κύτταρο, προτείνει να επικεντρωθεί ο προβληματισμός της μελλοντικής κατοικίας στον "οικιακό εξοπλισμό". Μια τυποποιημένη άκαμπτη κατασκευή από οπλισμένο σκυρόδεμα αποτελεί την βάση για κάποιες συνθήκες προσαρμοστικότητας της κατοικίας στους κατοίκους, σύμφωνα με κριτήρια κινητικότητας και οικιακών τεχνικών πολυλειτουργικών τυποποιημένων στοιχείων. "Τα προβλήματα του εσωτερικού εξοπλισμού θα λυθούν με τη χρήση δύο τύπων μεγάλων επίπλων, τα οποία θα περιλαμβάνουν όλα τα αντικείμενα που χρησιμοποιεί μια οικογένεια: ντουλάπα, σιφονιέρα, έπιπλα κουζίνας, βιβλιοθήκη κλπ. Αυτοί οι τύποι επίπλου θα είναι εντοιχισμένοι ή κρεμαστοί ή θα αποτελούν τα χωρίσματα μεταξύ δύο δωματίων". (από το Β' Διεθνές Συνέδριο Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής, Φραγκφούρτη 1929, "Διεθνές Συνέδριο για Νέες Κατασκευές") Παρόμοιες θέσεις ανέπτυξαν στο συνέδριο αυτό και άλλοι ευρωπαίοι αρχιτέκτονες. Ο Ernst May ασχολήθηκε με τις συνθήκες της κατ' επιλογή αύξησης της επιφάνειας της κατοικίας μέσω της συνάθροισης διαμερισμάτων με μεσοτοιχίες που σχεδιάστηκαν γι' αυτόν το σκοπό. Ο Victor Bourgeois προβληματίστηκε πάνω στην εναλλαγή ημέρας και νύχτας όπου ένας χώρος μικτού τύπου δωματίου που μπορεί να χρησιμεύει ταυτόχρονα σαν υπνοδωμάτιο και σαν σαλόνι. Ο Walter Gropius προτείνει την κατοικία όπου συναρμολογείται βάσει ένα συνδυασμό κατασκευαστικών στοιχείων, επιτρέποντας την προοδευτική επέκταση των εσωτερικών χώρων. (βλ. Οικία Shroeder, Rietvield, 1924) Το 1927 στο τριώροφο κτίριο κατοικιών του Mies van der Rohe τα διαμπερή διαμερίσματα μικρού βάθους ο κάτοικος γίνεται κύριος υπεύθυνος του προσδιορισμού της εσωτερικής διαμόρφωσης του χώρου της κατοικίας.
ReferenceID: 22 Baudoui R.	Επαναλαμβανόμενο Μοντέλο Κατοικίας και Πειραματισμοί μιας Εξελικτικής Κατοικίας
DataID: 17    σ. 54-56	Την περίοδο 1940-1950 το μέγεθος της οικοδομικής καταστροφής λόγω του πολέμου προσανατολίζει τον προβληματισμό της κατοικίας από την ευελιξία στην άμεση αναζήτηση μιας κατασκευαστικής αποτελεσματικότητας. Προωθείται η ανάπτυξη μιας τυποποιημένης κατοικίας - κυττάρου που μπορεί να ανταποκριθεί τεχνικά στις απαιτήσεις της εκβιομηχάνισής της. Προσδιορίζονται "παγκόσμιοι" κανόνες κατοικίας σε σχέση με την επιφάνειά τους. Για παράδειγμα στη Γαλλία το 1947 ο νόμος προέβλεπε: 47 τμ για κατοικία δύο δωματίων, 57 τμ για τρία δωμάτια, 69 τμ για τέσσερα δωμάτια, 81 τμ για πέντε και 93 τμ για έξι δωμάτια. Το 1954 η προβλεπόμενη επιφάνεια κυμαίνεται ανάμεσα σε 34 - 45 τμ για κατοικία δυο δωματίων, 45 - 57 τμ για τρία δωμάτια, 57 - 68 τμ για τέσσερα δωμάτια, 68 - 82 τμ για πέντε δωμάτια και 82 - 96 τμ για έξι δωμάτια. Προσδιορίζονται "γενικά αποδεκτοί" κανόνες κατοικίας για τον εξοπλισμό και την άνεση. Οι κανόνες περιλαμβάνουν τις εγκαταστάσεις υγιεινής (ντους, νεροχύτη, WC) και τις εγκαταστάσεις "τακτοποίησης" ('έπιπλα κουζίνας, ντουλάπια, συρτάρια, εντοιχισμένες ντουλάπες κλπ.). Στον διαγωνισμό του οικισμού Rotterdam (1951) ο παραπάνω προβληματισμός καταλήγει σε μία τυπολογία κατοικίας - κυττάρου, βασιζόμενη στους διάφορους χρόνους του ατόμου και της οικογένειας. Έτσι, το πρόβλημα της εσωτερικής ευελιξίας της κατοικίας δεν εξετάζεται και προβάλλεται η ευελιξία της οικογένειας που μετακινείται από την μία κατοικία στην άλλη. Ο Andre Sive στις αρχές του 1950, μελέτησε συναφή ελάχιστα κύτταρα κατοικίας, που μπορούν εύκολα να ομαδοποιηθούν και να δημιουργήσουν μεγαλύτερα διαμερίσματα βασισμένα στην υπόθεση της αύξησης μιας από τις δύο οικογένειες. Στη Σουηδία το 1952 οι Tage και Olsson υλοποίησαν ένα πειραματικό κτίριο στο Jarnbrott όπου 20 διαμερίσματα κατανεμημένα σε 5 επίπεδα περιλάμβανε σαν μοναδικά τεχνικά σταθερά στοιχεία το μπάνιο και την κουζίνα.
ReferenceID: 22 Baudoui R.	Κριτική στην Τυποποίηση και Σκέψεις Πάνω στην Κινητή Αρχιτεκτονική
DataID: 18    σ. 56-58	Από τα μέσα του 1960 στην Ευρώπη απορρίπτεται το μοντέλο "μεγάλο συγκρότημα" και ταυτόχρονα καταδικάζεται η μονοτονία του αστικού περιβάλλοντος και οι συνθήκες διαβίωσης μέσα στην κατοικία. Ο Nicholas Habraken ορίζει την κατοικία ως την συνένωση ενός συνόλου ¨βασικών στοιχείων" - οικοπέδων, ορόφων και εξοπλισμού - που αποτελούν τμήμα της συλλογικής κατοικίας, με τα "αποσπούμενα στοιχεία" - χωρίσματα της κατοικίας, κουζίνες, μπάνια, ντουλάπες, στοιχεία όψης - που ανήκουν στην ατομική κατοικία. Τα τελευταία επιδέχονται βιομηχανοποίηση και μπορούν να αποτελέσουν καταναλωτικό αντικείμενο. Ο χρήστης τα επιλέγει και τα συναρμολογεί σύμφωνα με το γούστο του. Άλλες θεωρητικές εργασίες των Alexander, Le Ricolais, Konrad Wachsmann και της Yona Friedman προσδιορίζουν την κατοικία ως ένα μεταβαλλόμενο προϊόν, συνεχώς προσαρμόσιμο, είτε με τη μετακίνηση των κινητών στοιχείων, είτε με την προσθήκη μιας νέας κινητής μονάδας, που με τη σειρά της παρακμάζει σύμφωνα με τις νέες απαιτήσεις του χώρου κατοικίας. Yona Friedman: "Η κινητή αρχιτεκτονική λειτουργεί με δύο τρόπους: είτε με τη μετατροπή των μορφών και των χρήσεων κατασκευής, είτε με τη μετατροπή των επιφανειών ή χώρων που χρησιμοποιούνται, χωρίς αλλαγή του φέροντος οργανισμού των κατασκευών".
ReferenceID: 24 Ascher F.	Πολυπλοκότητα και Ευελιξία
DataID: 23    σ. 72-74	Όσο προχωρούμε σε ένα λεπτομερειακό επίπεδο ανάλυσης του πώς θα ζουν τα άτομα στα επόμενα χρόνια, πως θα μεταβληθούν οι τρόποι του κατοικείν, τι θα ξοδεύουν περίπου για κατοικία, για επίπλωση, αν θα μετακινούνται λίγο ή πολύ για την εργασία τους και για την ψυχαγωγία τους, αν θα έχουν μεγαλύτερες ιδιωτικές κατοικίες ή περισσότερους κοινόχρηστους χώρους, αυτό που θα επιθυμούσανε να κάνουν στο καθημερινό δωμάτιο, το λουτρό κ.λ.π., τόσο αυξάνεται η αβεβαιότητα. Η πολυπλοκότητα ως έννοια των φυσικών επιστημών και των μαθηματικών επικυρώνει την εγκατάλειψη των απλών ντετερμινιστικών μοντέλων. Η ιδέα αυτή στον χώρο των κοινωνικών γεγονότων επικυρώνει την αδυναμία της ανάλυσης να προσδιορίσει με λεπτομέρεια τα στοιχεία και της σχέσεις ενός συστήματος. Ένα κτίριο έχει διάρκεια ζωής μεγαλύτερη από άλλα εμπορεύματα και συχνά μεγαλύτερη και από τη διάρκεια ζωής αυτών που το έχουν συλλάβει και είναι δυνατόν να ζήσουν σ' αυτό γενεές διαφορετικών κατοίκων. Συχνά, οι αρχιτέκτονες έχουν βρεθεί να πρέπει να σχεδιάσουν βάσει ενός προγράμματος προσαρμοστικότητας σε διαφορετικές χρήσεις, γι' αυτό και εμφανίσθηκε η ιδέα των κινητών χωρισμάτων και δίνεται μεγάλη σημασία στις ενιαίες επιφάνειες. Τα οργανωτικά σχέδια των τελευταίων δεκαετιών ήταν αυτά της μαζικής επαναληπτικής παραγωγής, βασισμένη πάνω σε ανάγκες καθαρά συγκεκριμένες. Η βιομηχανία αυτοκινήτων μας δείχνει ένα άλλο δρόμο. Η μαζική παραγωγή είναι πάντα σημαντικά οικονομικότερη, άλλα δεν μπορεί να στηρίζεται απλά στην επανάληψη. Οι αγορές αυτοκινήτων έχουν διαφοροποιηθεί και εξελίσσονται γρήγορα, από χώρα σε χώρα, με τις νέες τεχνολογίες, τις μόδες, την τιμή των καυσίμων. Ο τρόπος αντιμετώπισης είναι η ευελιξία στα μέσα παραγωγής. (βλ. σύστημα παραγωγής πλατφόρμας όπου επιτρέπει μεγάλη ποικιλία αυτοκινήτων με διάφορους συνδυασμούς κάποιων προτύπων στοιχείων). Αυτό το σύστημα ευελιξίας χρησιμοποιείται για να καλύπτει την πολυπλοκότητα και τη εξέλιξη των αγορών αυτοκινήτων. Στην κατοικία η ελλειμματική αγορά που ελεγχόταν από την προσφορά δίνει την θέση της σε μία αγορά πού ελέγχεται από τη ζήτηση και χαρακτηρίζεται από νέες μορφές ανταγωνισμού.
ReferenceID: 24 Ascher F.	Αύξηση των Επιλογών - Υπερευελιξία
DataID: 24    σ. 74-75	Δύο τρόποι υπάρχουν για την αντιμετώπιση της μεταβολής της κατοικίας. 1. Πολλαπλασιασμός των επιλογών για να ανταποκριθεί στην ποικιλία: παράδειγμα είναι το μοντέλο του αυτοκινήτου. Κατοικίες για νέους, για γέρους, για οικογένειες, για μεγάλες οικογένειες, για απόδημους, και για καθεμία από τις "σειρές προϊόντων", διάφορες ποικιλίες ανάλογα με την αγοραστική δύναμη. Το μοντέλο αυτό δημιουργεί μία κατοικία-καταναλωτικό προϊόν (αγορά ευκαιρίας). 2. Η εξελικτική κατοικία που μπορεί να τροποποιηθεί και να προσαρμοστεί. Είναι ένα σύστημα που προσαρμόζεται στην εξέλιξη των κατοίκων ή στις ανάγκες των νέων κατοίκων. Το πρώτο μοντέλο των πολλαπλών επιλογών προϋποθέτει μια λεπτομερή γνώση των αναγκών, μια ιδιαίτερη πρόβλεψη για τις νέες απαιτήσεις, καθώς και τις αντίστοιχες απαντήσεις διαφοροποίησης από τους ανταγωνιστές. Το υπερευέλικτο μοντέλο πρέπει να μπορεί να ενσωματώσει τις πιθανές μεταβολές ώστε να τις κάνει δυνατές.
ReferenceID: 24 Ascher F.	Κοινωνικές Εξελίξεις
DataID: 25    σ. 75-77	Ο Θάνατος ή η Ανανέωση της Οικογένειας; Πυρηνική οικογένεια, μόνο-γονικές οικογένειες. Δεν υπήρχε παλιότερα ένας και μόνον τύπος οικογένειας ο οποίος μεταλλάσσεται στην κάθε εποχή. Για παράδειγμα ενώ κυριαρχεί η πυρηνική οικογένεια, ταυτόχρονα αναπτύσσεται και ενσωματώνεται σε κάποια διευρυμένα οικογενειακά κυκλώματα. Πρέπει να δοθεί σημασία στην ανάλυση του τρόπου εξέλιξης των οικογενειακών κοινοτήτων και ιδιαίτερα στο καινούργιο φαινόμενο όπου η πλειονότητα των ατόμων γνωρίζουν τους διάφορους τύπους οικογένειας κατά τη διάρκεια του "κύκλου ζωής" τους, ενώ παλιότερα άλλαξαν μόνο θέση στα πλαίσια της ίδιας δομής. Παλιότερα ήσουν παιδί, ξάδερφος, ανεψιός, μετά γονιός και θείος, ύστερα παππούς και πεθερός. Τώρα είσαι συχνά παιδί, ξάδερφος, ανεψιός σε δύο ή τρεις διαφορετικές οικογένειες, μετά γονιός σε πολλές οικογένειες, μετά πεθερός σ' ένα σύστημα πολύ πιο πολύπλοκο. Η επίδραση στις απαιτήσεις στον τομέα της κατοικίας των νέων οικογενειακών δομών δεν είναι αμελητέες. Αυτονομία και Κοινότητα. Και οι δύο ανάγκες τροποποιούνται ταυτόχρονα χωρίς η μία να εξαφανίζει την άλλη. Φυγόκεντρες και Κεντρομόλες Τάσεις. Ενώ αυξάνεται ο αριθμός των ωρών που τα άτομα παρακολουθούν τηλεόραση, οι άνθρωποι μετακινούνται περισσότερο για την εργασία τους, τις αγορές τους, την ψυχαγωγία τους. Ενώ οι διασκεδάσεις μοιάζουν μοναχικές, τα άτομα συναντούν περισσότερα πρόσωπα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ενώ πιστοποιούμε μία κρίση στην κοινωνική πληροφόρηση, όλος ο κόσμος γνωρίζει κάθε τι που συμβαίνει παγκόσμια. Ενώ δημιουργείται από τις πολυεθνικές εταιρίες μια λογική διεθνούς κουλτούρας, αυξάνονται οι επιλογές για ένα μεγάλο αριθμό ατόμων. Η ανάπτυξη των τεχνολογιών της επικοινωνίας παράγει "κεντρομόλες" τάσεις γύρων από την κατοικία, όπου μπορούμε πλέον να κάνουμε σχεδόν τα πάντα, συγχρόνως, η καθημερινή χρήση των τηλεπικοινωνιακών τεχνολογιών δίνει αξία σε "ό,τι δεν τηλεπικοινωνεί". Έτσι, αφού μπορούμε να επικοινωνήσουμε σχεδόν από παντού, η χωροθέτηση της κατοικίας σε σχέση με το τοπίο παίρνει αξία. Οι εμπειρίες και πληροφορίες που επιδιώκουμε σε μία κοινωνία διαδικτύωσης είναι αυτές που δεν απαιτούν διάμεσο, αυτές που είναι πιο άμεσες. Άλλα "ζεύγη" που πρέπει να λάβουμε υπόψη για να κατανοήσουμε τις κοινωνικές εξελίξεις: πατρογονική κληρονομιά - κατανάλωση, μόνιμο - εφήμερο, ακίνητο - κινητό, εγκατάσταση - κινητικότητα, εμπορική παραγωγή - αυτοπαραγωγή.
ReferenceID: 24 Ascher F.	Δυσπιστία στην Απλοϊκή Λογική των Λειτουργιών
DataID: 26    σ. 77-78	Ανάλυση των τρόπων ζωής που αφορούν την επίδραση ή την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών. Οι νέες τεχνολογίες δεν μειώνουν αναγκαστικά τον χρόνο για τα οικογενειακά καθήκοντα. Για παράδειγμα η εισαγωγή στην κατοικία των ηλεκτρικών πλυντηρίων και στεγνωτηρίων δεν μειώνει απαραίτητα τον χρόνο που αφιέρωνε η νοικοκυρά για το πλύσιμο γιατί παράλληλα εξελίχθηκε και η κλίμακα καθαριότητας. Οι οικιακές δραστηριότητες δεν είναι απλές λειτουργίες που μπορούμε να χειριστούμε άμεσα με νέες τεχνολογίες, είναι πολύπλοκες κοινωνικές πρακτικές, ιδρυτικά έθιμα, οικογενειακοί μύθοι που επανέρχονται στην επικαιρότητα, κ.λ.π.