και Καταστημάτων στο Μεταξουργείο της Αθήνας

Τοποθεσία
Μεταξουργείο, Αθήνα
Πελάτης
ΓΕΚ Α.Ε., ΔΟΜΕΣ
Κατάσταση
Συμμετοχή, 2006

Δόμηση: 4707,23 τμ | Κάλυψη: 1504,55 τμ | Αριθμός ορόφων: 4 | Σύνολο διαμερισμάτων: 31 | Σύνολό καταστημάτων: 7

Γιάννης Κακλαμάνης, Αρχιτέκτων

Η δημιουργία συγκροτήματος υψηλής πυκνότητας κατοικιών στο αστικό τοπίο της Αθήνας επανεξετάζεται με τον προσδιορισμό ενός συστήματος οργάνωσης των στοιχείων κατοίκησης ώστε να είναι δυνατή η μεταβολή και προσαρμογή της κατοικίας στο χρόνο. Ένας βασικός σκελετός ικανός να δεχτεί τις κατοικίες και τις πιθανές μεταβολές τους, είναι το κύριο οργανωτικό στοιχείο του συγκροτήματος. Ο βασικός σκελετός δημιουργείται σε μια φάση ενώ οι κατοικίες μπορούν να καταλαμβάνουν τους χώρους σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Έτσι το συγκρότημα μπορεί να βρίσκεται σε συνεχή προσδιορισμό και εξέλιξη σε βάθος χρόνου. Η διαφοροποίηση των καταστημάτων στο επίπεδο του δρόμου από το υπόλοιπο συγκρότημα επιτυγχάνεται με την ενεργοποίηση του ακάλυπτου χώρου μετατοπίζοντας την πρόσβαση των κατοικιών στο εσωτερικό του οικοδομικού τετραγώνου. Ο κτηριακός όγκος του συγκροτήματος ορίζει το εξωτερικό του υπόλοιπου οικοδομικού τετράγωνου, διατηρώντας τις πλευρές των δρόμων και αφήνοντας εσωτερικά την κεντρική αυλή για χρήση από τους κατοίκους. Η «εσωτερική» αυλή περιλαμβάνει χώρους φύτευσης, την πισίνα και κινήσεις. Η επικοινωνία της αυλής με το δρόμο γίνεται μέσω δύο ανοιγμάτων στον κτηριακό όγκο, το ένα στην οδό Γερμανικού και το άλλο στην οδό Λεωνίδου στο σημείο της διατηρητέας όψης όπου και ορίζεται χώρος για μικρό κατάστημα εξυπηρέτησης των κατοίκων (ψιλικατζίδικο, κυλικείο). Η στοά με τα καταστήματα στην οδό Μυλλέρου διατηρείται συνεχόμενη στο επίπεδο του δρόμου, αυξάνοντας έτσι το εμβαδόν των καταστημάτων και την επαφή τους με τον δρόμο. Καταστήματα και εργαστήρια καλλιτεχνών οργανώνονται στο επίπεδο του δρόμου επί της οδού Γερμανικού και Μαραθώνος. Τα εργαστήρια επί της οδού Μαραθώνος συνδέονται εσωτερικά με χώρους κατοικίας που αναπτύσσονται σε δύο επίπεδα. Οι κατοικίες με εργαστήριο είναι διπλής πρόσβασης με μία είσοδο από το επίπεδο του δρόμου μέσω εργαστηρίου, αλλά και από το επίπεδο της «εσωτερικής» αυλής (στάθμη +2,50). Οι κατοικίες οργανώνονται σε τρία επίπεδα όπου τέσσερις πυρήνες κάθετης κίνησης (κλιμακοστάσια – ανελκυστήρες) σε τέσσερα σημεία του οικοδομικού τετραγώνου επιτρέπουν την πρόσβαση από την «εσωτερική» αυλή. Ο σκελετός οργανώνεται σε κάναβο των 4,5 / 0,4 μέτρων κάθετα στην οδό Μυλλέρου και Μαραθώνος (βλ. Διαγράμματα πινακίδας 1). Τα 4,5 μέτρα αποτελούν την ελάχιστη διάσταση της κατοικίας ως προς τη μία διεύθυνση. Η ζωνοποίηση του χώρου παράλληλα προς τις οδούς Μυλλέρου και Μαραθώνος, θέτει τα όρια κάθε κατοικίας καθώς και τις πιθανές θέσεις των στοιχείων κατοίκησης. Υγρές περιοχές (κουζίνα, λουτρό) και χώροι τακτοποίησης τοποθετούνται στις κεντρικές ζώνες αφήνοντας τις άλλες χρήσεις της κατοικίας στις εξωτερικές ζώνες (βλ. Διαγράμματα πινακίδας 1). Η τελευταία ζώνη πριν το δρόμο ή την «εσωτερική» αυλή λειτουργεί ως περιοχή επέκτασης – μεταβολής, όπου η κατοικία μπορεί να επεκταθεί είτε ως υπαίθριος είτε ως εσωτερικός χώρος (βλ. Διαγράμματα πινακίδας 1). Οι κατοικίες οριοθετούνται και οργανώνονται με βάση το παραπάνω σύστημα και στα τρία επίπεδα και σε τρία βασικά μεγέθη. Το μικρό μέγεθος των 60 τμ. Συνήθως οριοθετείται μεταξύ δύο πλαισίων του φέροντα οργανισμού με άνοιγμα 4,5 μ. Το μεσαίο μέγεθος των 90 τμ. Οριοθετείται με μισή επιφάνεια επιπλέον που ορίζεται από το άνοιγμα των 4,5 μ. Και τέλος το μεγάλο μέγεθος των 120 τμ. Οριοθετείται σε δύο ανοίγματα των 4,5 μ. Η κλίση του οικοπέδου αντιμετωπίζεται με τη διαφοροποίηση των σταθμών κατά 1,5 μέτρα κατά μήκος δύο σημείων εισόδου στην «εσωτερική» αυλή. Μέρος του δώματος στη νότια πλευρά του συγκροτήματος αποκτά κοινόχρηστο χαρακτήρα με πρόσβαση από τους δύο πυρήνες της νότιας πλευράς. Μεταλλικά στοιχεία ορίζουν το χώρο ενώ η υψομετρική διαφορά των σταθμών του συγκροτήματος αντανακλάται στο δώμα με τη δυνατότητα χώρου φύτευσης. Ο χώρος στάθμευσης οργανώνονται σε δύο υπόγεια επίπεδα (στάθμες -1,30/-3,00 και -4,30/-6,00) με πρόσβαση από την οδό Μυλλέρου. Εκεί χωροθετούνται και οι αποθήκες των καταστημάτων, των κατοικιών καθώς και οι λοιποί βοηθητικοί χώροι (αποδυτήρια – λουτρά πισίνας, λεβητοστάσια, αντλιοστάσια, μηχανοστάσιο πισίνας). Ο ρυθμός του κανάβου οργάνωσης του συγκροτήματος εκφράζεται από το σκελετό εμφανούς οπλισμένου σκυροδέματος ο οποίος διαφοροποιείται από τα στοιχεία πλήρωσης τα οποία μπορούν να μεταβάλλονται. Ένα σύστημα από τοίχους πλήρωσης, υαλοστάσια και πλαίσια (πανέλα) σκίασης – προστασίας, συνθέτουν τις όψεις όπου συνεχώς μεταβάλλονται σύμφωνα με τη χρήση και το χρόνο. Στους υπαίθριους χώρους των κατοικιών, συρόμενα μεταλλικά πλαίσια με αραιή ξύλινη πλήρωση, παρέχουν σκίαση και έλεγχο της ιδιωτικότητας δημιουργώντας ένα «φίλτρο» μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου χώρου (δρόμος, «εσωτερική» αυλή). Η τοιχοποιία πλήρωσης των όψεων αποκτά ένα από τα βασικά χρώματα ενώ στα ανοίγματα, ανοιγόμενα και συρόμενα μεταλλικά πλαίσια ξύλινης πλήρωσης παρέχουν σκίαση και ιδιωτικότητα στους χώρους κατοίκησης. Μικροί μεταλλικοί εξώστες προβάλουν από τα συνεχόμενα επίπεδα των όψεων επιτρέποντας ένα μορφολογικό «διάλογο» με το κτήριο του Μεταξουργείου στην οδό Μυλλέρου αλλά και με τα υπόλοιπα νεοκλασικά κτήρια της περιοχής. Τέλος ο αυστηρός ρυθμός του σκελετού και η επανάληψη των στοιχείων πλήρωσης επιτυγχάνουν την ταυτόχρονη έκφραση της προγραμματικής επανάληψης της πολύ–κατοικίας με την διαφοροποίηση της ιδιοποίησης του κάθε χώρου κατοίκησης.

πινακίδα 1
πινακίδα 2
πινακίδα 3